از سویی خداوند می فرماید «منت» نگذارید، پس چرا در بعضی آیات(آیه ۵ قصص و ۱۶۴ آل عمران)خدا بر سر بندگانش منت می‌گذارد؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا لازم است معنای «منت» از نظر لغوی مورد بررسی قرار گیرد. منت از ریشه «مَنّ» معنای ثقل وسنگینی بوده و به همین جهت سابقاً بعنوان واحد وزنی بکار می‌رفته است. همچنین «منت» به معنای نعمت سنگین و زیاد است. راغب اصفهانی «مَنَّ» را قطع کردن نیز معنا کرده است. خداوند هم در قرآن (سوره فصلت،آیه8) پاداش کسانی را که ایمان می‌آورند و عمل صالح انجام می‌دهند، پاداش قطع نشدنی و دائمی معرفی می‌نماید.
به رخ کشیدن نیکی را از آن جهت «منت» می‌نامند که وظیفه تشکر و قدردانی را از طرف مقابل قطع می‌کند و دیگر شخص تکلیفی برای سپاسگزاری ندارند. خداوند در آیه 264 سوره بقره می‌فرماید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ ...
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بخششهای خود را با منت و آزار، باطل نسازید!
قرآن کریم نعمت فراوان و خیر کثیر را نیز به دلیل قطع نمودن و از میان بردن بدیها «منت» می‌نامد و هر جا قرآن «منت» را به خدا نسبت داده است از فعلی از افعال الهی یاد می‌کند که خیر است و ارزش فراوان دارد.
آیات 164 سوره آل عمران و 94 سوره نساء حکایت از منت نهادن فعلی وعملی دارند. آیات مذکور بیان می‌دارد که خدا بر مسلمانان منت نهاد و ایشان را از شرایط سخت گذشته رهایی بخشید و نعمت و ارزش بالایی را برای آنان قرار داد. در واقع خدا منت نهادن قولی و زبانی (سوره بقره آیه264) را سرزنش می‌کند و آن را ناپسند می‌شمارد. به عنوان مثال خداوند در آیه 17 سوره حجرات می‌فرماید:
یَمُنُّونَ عَلَیْکَ اَنْ اَسْلَمُوا قُلْ لَا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلَامَکُمْ بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ اَنْ هَدَاکُمْ لِلْإِیمَانِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ
آن ها بر تو منت می نهند که اسلام آورده اند. بگو: «اسلام آوردن خود را بر من منت نگذارید؛ بلکه خداوند بر شما منت می‌نهد که شما را به سوی ایمان هدایت کرده است، اگر راستگو هستید.»
خداوند منتی را که به تازه مسلمانها نسبت می‌دهد منت قولی می‌شمارد که مذموم است؛ اما منت دوم که به خداوند نسبت داده شده همان نعمتی بزرگ (هدایت به سوی ایمان) می‌باشد که خداوند برای مؤمنین فرستاده است وحکایت از انعام و احسان خداوند دارد. در نتیجه آنچه زشت و ناپسند است منت زبانی است؛ اما منت خداوند منت فعلی و عملی، یعنی اعطای نعمت و خیر فراوان است.
منبع: کتاب ماء معین، ص40-36
نظر شما :