چه ارتباطی بین جایگاه حیات اخروی انسان و صیرورت او در حیات دنیوی وجود دارد؟
امام موسی کاظم(ع) از کنار قبری رد میشدند که مردهای را دفن می کردند، فرمودند: إنَّ شَیئاً هذا آخِرُهُ لَحَقیقٌ أن یُزهَدَ فی أوَّلِهِ، وإنَّ شَیئاً هذا أوَّلُهُ لَحَقیقٌ أن یُخافَ آخِرُه. (تحف العقول،ص408)
چیزى (دنیا) که انجامش این است، به راستى ، سزاوار است که از همان آغاز ، بدان زهد ورزیده شود، و چیزى (آخرت) که آغازش این است ، هر آینه سزاوار است که از انجام آن ، ترسیده شود.
اگر صد سال مانی ور یکی روز |
بباید رفت زین کاخ دل افروز |
خوش است این کهنه دیر پر فسانه |
اگر مردن نبودی در میانه |
از آن سرد آمد این کاخ دلآویز |
که تا جا گرم کردی، گویدت خیز |
به فرموده امام کاظم (ع) وقتی آخر دنیا این است، پس صار انسان باید به گونهای باشد که برای آنجایی که اولش این است به درد بخورد. اما انسان به اصطلاح تا سرش به سنگ نخورد نمیفهمد. وقتی انسان را دفن میکنند می بیند همه رفتند نفس سیطره ای بر بدن پیدا می کند و میگوید که من هم بروم، آن موقع سرش به سنگ لحد میخورد و متوجه میشود دیگر دیر شده است.
قرار است همه از این دنیا برویم، حتی پیغمبر (ص) هم که اشرف مخلوقات هستند، إِنَّکَ مَیِّتٌ وَإِنَّهُمْ مَیِّتُونَ(زمر/30). امام فرمودند اگر آخر دنیا، لحظه جان دادن انسان و قبر است و آغاز دوران برزخ و آخرت از اینجاست پس سزاوار است که انسان بترسد که آخرش چه خواهد شد و از آغاز دوران بلوغ یا تمیز، راه زهد را پیش گیرد و دل بسته این دنیا نشود.
در واقع قبر به انسان نشان میدهد این مرحله تمام و مرحله بعد آغاز شد. همان طور که ولادت، پایان زندگی رحمی و آغاز زندگی دنیوی است، مرگ نیز پایان زندگی دنیا و شروع حیات اخروی است و زندگی اخروی بر مبنای صیرورتی است که در حیات دنیوی پیدا شده است. از این رو انسان باید متوجه این امر باشد که آیا بر مبنای صار متشرعانه، جایگاه او نعم المصیر است یا برمبنای صار غیر متشرعانه بئس المصیر !
برای توضیحات بیشتر به جلسه بیست و پنجم معاد برهانی در آیات قرآنی رجوع فرمایید.
نظر شما :