آیا در قرآن کلمه «ماء» فقط به معنای آب آمده است؟و یا معانی دیگری نیز می توان از آن استنباط نمود؟
معنای ظاهری «ماء» در لغت همان مایع بی‌رنگ و بی بویی است که با توجه به خاصیت فیزیکی و مادی خود، حیات بخش عالم می‌باشد و نبود آن، سبب از بین رفتن حیات مادی انسان می‌شود. قرآن هم در سوره نحل آیه 65، به رابطه حیات زمین با نزول آب اشاره فرموده است:
وَاللَّهُ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَاَحْیَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَهً لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ ﴿﴾
خداوند از آسمان، آبی فرستاد و زمین را پس از آنکه مرده بود، حیات بخشید! در این، نشانه روشنی است برای جمعیتی که گوش شنوا دارند.
اما در آیه 16 سوره مبارکه جن می‌فرماید:
وَاَلَّوِ اسْتَقَامُواْ عَلَی الطَّرِیقَهِ لَاَسْقَیْنَاهُمْ مَّآءً غَدَقاً﴿﴾
و اینکه اگر آنها (جن و انس) در راه (ایمان) استقامت ورزند، با آب فراوان سیرابشان می‌کنیم!
قطعاً در این آیه منظور معنای ظاهری «ماء» نیست؛ بلکه با توجه به شواهد قرآنی و روایات معصومین علیهم السلام اشاره به برکات الهی دارد. در تفسیر این آیه از امام باقر (ع) چنین نقل شده است:
یَعْنِی لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَی وَلَایَهً عَلِیِّ‌بْنِ‌اَبِی‌طَالِبٍ اَمِیرِالْمُوْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْاَوْصیَاءِ مِنْ وُلْدِهِ (علیه السلام) وَ قَبِلُوا طَاعَتَهُمْ فِی اَمْرِهِمْ وَ نَهْیِهِمْ لَاَسْقَیْنَاهُمْ مَاءً غَدَقاً یَقُولُ لَاَشْرَبْنَا قُلُوبَهُمُ الْإِیمَانَ
استقامت کردن در راه، به معنای ایستادگی و ثابت قدمی در راه ولایت علی بن ابی‌طالب(ع) و فرزندان او و پذیرش اطاعت از ایشان در اوامر و نواحی آنهاست. آنها را با آب فراوان سیراب می‌کنیم، به معنای این است که در اینصورت قلوب آنان را از ایمان سیراب خواهیم نمود.(اصول کافی، کلینی، ج1، ص220)
امام صادق (ع) نیز در پاسخ به فردی که در مورد معنای آیه فوق سوال می‌پرسید، فرمودند: لَاَذَقْنَاهُمْ عِلْماً کَثِیراً یَتَعَلَّمُونَهُ مِنَ الْاَئِمَّه(ع)
«(آب) همان علم فراوانی است که ائمه (ع) به مردم می‌آموزند.»(البرهان فی تفسیرالقرآن، بحرانی، ج5، ص509)
امام رضا (ع) نیز ذیل این آیه در روایتی آب را به معنای شناخت حقیقت، عامل تعالی، رشد و تکامل معرفی می‌نمایند.
از این رو با در نظر گرفتن آیات مرتبط و روایات نقل شده درمی‌یابیم در بسیاری از آیات منظور از «ماء» آب معنوی است که همان عامل هدایت الهی و عامل حیات معنوی است.
به کوشش خانم سودبر
منبع: کتاب ماء معین،دکتر اسدی گرمارودی، ص54
نظر شما :