هدف از قیام عاشورا چه بود؟
در واقعه عاشورا یزید ادعا میکرد که جانشین و خلیفه پیامبر(ص) است و بر اساس قرآن( سوره نساء، آیه 59) فرمان برداری از او به عنوان خلیفه پیامبر(ص) واجب است و قتل مخالفین وی از اوجب واجبات است. در حالیکه اولی الامر کسی است که باید خصوصیات رسول خدا(ص)، از جمله علم لدنی و عصمت که ویژگی افراد «من عند الله» است دارا باشد، تنها در این صورت است که همان طور رسول الله(ص) مطاع مطلق است و هر چه بگوید باید اطاعت شود، اولی الامر نیز باید مورد اطاعت مطلق قرار بگیرد.
اما در طول تاریخ سعی شد با ایجاد زمینه فکری غلط در خصوص معرفی اولی الامر حقیقی، جعل روایت و ایجاد مقام و مرتبه ساختگی برای خلفا، راه برای فسق و فجور خلفایی که نام خلیفه اسلامی را به یدک میکشیدند باز شود. آنها آزاد بودند هر عمل خلاف شرعی را انجام دهند و امت هم حق هیچ گونه اعتراضی نداشتند؛ زیرا طبق قرآن اطاعت از اولی الامر واجب است و طبق روایات جعل شده مردم چاره ای جز پذیرش ندارند، به عنوان مثال گفتند از پیامبر(ص) نقل شده است:
پیشوایانی بعداز من خواهند آمد که نه به هدایت من هدایت مینمایند و نه به سنت من عمل می کنند. مردانی در میان آنها برمیخیزند که دلهایشان دل شیطان است؛ اما در ظاهر انساناند. عرض کردم اگر آن زمان را درک کردیم چه کنیم؟ پیامبر فرمودند: از او فرمان ببر؛ اگر چه برپشت تو بکوبد و ملک تو را بگیرد.(صحیح مسلم، ج12، ص28؛ سنن کبری، بیهقی، ج8، ص157)
سخن اصلی امام حسین این است که طبق قرآن اطاعت از اولی الامر واجب است؛ اما چگونه میتوان یزید فاسق و فاجر را اولیالامر مسلمین دانست؟ آیا میتوان پذیرفت آن همه آزار و اذیتی که رسول الله در راه رسالت و هدایت مردم متحمل شدند تا آن حد که فرمودند:
مَا أُوذِیَ نَبِیٌّ مِثْلَ مَا أُوذِیتُ
هیچ پیامبری آن گونه که من آزار دیدم، اذیت نشدند.(مناقب ابن شهر آشوب، ج3، ص247؛ بحارالانوار، مجلسی، ج44، ص326)
برای این باشد که کسی همچون یزید اولی الامر مردم شود؟ یزیدی که سعی می کرد به اعمال خویش ظاهری قرآنی ببخشد. اینجاست که امام حسین(ع) فریاد می زنند:
اِنّا لِلّهِ وَاِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ وَعَلَى الاِسْلامِ الْسَّلامُ اِذ قَدْ بُلِیَتِ الاْمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ یَزیدَ.
باید گفت: انا للّه و انا الیه راجعون و فاتحه اسلام را خواند زیرا امّت اسلام گرفتار زمامداری همانند یزید شده است.(بحارالانوار، مجلسی، ج44، ص326)
بنابراین یکی از اهداف مهم واقعه عاشورا جلوگیری از لوث شدن مسئله اطاعت از اولی الامر در شرایط خاص آن دوران بوده است تا بدین وسیله اتمام حجت هدایتی خداوند در بخش شناخت اولی الامر حقیقی تحقق یابد.
یکی از مصادیقی که پیامبران و امامان باید در راستای تحقق اراده تشریعی خداوند به آن جامه عمل بپوشانند اتمام حجت هدایتی است. اتمام حجت هدایتی خدا در دو مرحله صورت میگیرد:
- بخش رسالت: توسط پیامبر(ص) صورت گرفته است.
- بخش امامت: این اتمام حجت برای شناختن اولی الامر حقیقی است که به واسطه امام حسین(ع) تحقق پذیرفته است.
همچنین اتمام حجت در جهت اطاعت از اولی الامر و معرفی حقیقت دین به وسیله امام صادق(ع) انجام شد و توسط امام زمان(عج) حقیقت دین خدا محقق میگردد که این اتمام حجت هدایتی خدا در راستای شکل گیری جامعه ایده آل الهی است.
البته کار امام حسین(ع)، امام صادق(ع) و حضرت ولی عصر(عج) را امیرالمؤمنین(ع) هم میتوانستند انجام دهند؛ اما به سبب شرایط حاکم بر دوره هر یک از بزرگواران این اتفاق نیفتاده است و در این میان امام حسین(ع) با نحوه خاص شهادتشان توانستند این اتمام حجت را برای معرفی ولی الله به انجام رسانند.
در نتیجه هدف مهم عاشورا معرفی اولی الامر حقیقی و لزوم اطاعت از اوست.
منبع: کتاب طلوع یقین، دکتر اسدی گرمارودی، ص 57-47
نظر شما :