چرا انسانِ آزاد و مختار، باید طبق دستورات الهی منافذ (چشم، گوش و دهان...) خود را کنترل نماید؟

در مسأله حجاب دومین بحث و حکم مشترکی که میان آقایان و بانوان از آیات 30 و 31 سوره مبارکه نور استنباط می‌شود، حفظ منافذ بدن است. آنجا که می‌فرماید:

﴿... یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ... یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ...﴾

حِفظ در زبان عرب به معنای نگهداری، مراقبت و محافظت است و حَفِظَ یعنی آن چیز را از تلف و فرسودگی نگاهداشت، یا از بی‌ارزش شدن محافظت کرد.

فُرُوجَ (از، فَرجاً و فَرَّج) نیز جمع فَرج به معنای فاصله بین دو چیز، سوراخ، شکاف، چاک، عورتین (پس و پیش) و به طور کنایه، دامن ( لسان العرب، ابن منظور، ج2، صص342-341؛ تاج العروس، زبیدی، ج3، صص452 و 455؛ مجمع البحرین،طریحی، ج3، ص375؛ الصحاح، جوهری، ج1، صص 334-333). در قرآن کریم آمده:

﴿وَ إِذَا اَلسَّمٰاءُ فُرِجَت﴾ (سوره مرسلات، آیه 9)

هنگامی که (کواکب) آسمان از هم بشکافند.

بر این مبنا فُروجُ الاِنسان، یعنی مداخل و مخارج و راه‌های استفاده برای انسان است. پس فرج به طور مطلق و عام، شامل تمام منافذ بدن است که راهی از خارج به داخل یا برعکس دارند؛ مانند چشم، گوش و دهان و پوست و... . معنای خاص «فرج» نیز به طور کنایه اشاره به منافذ پایین تنه انسان (عورتین) دارد. و بر طبق فرمان خداوند در آیات مذکور و روایات نقل شده از معصومین علیهم السلام به طور عام و خاص کنترل و مراقبت از هر یک از منافذ بدن لازم است. امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام فرمودند:

مامِن اَحَدٍ اِلّا وَ هُوَ یُصیِبُ حَظاً مِن الزِّنا، فَزِنا العَینَین النَظَر، وَ زِنا الفَم القُبَلَه و زِنا الیَدَین اَللَمس.( الکافی، کلینی، ج5، ص559؛ وسائل الشیعة (آل البیت)، حر عاملی، ج20، ص191 (باب تحریم النظر الی النساء الا جانب و شعورهن)؛ الحدائق الناضرة، بحرانی، ج23، ص52)

فردی نیست مگر اینکه به نوعی از زنا مبتلا گردد، زنای دیدگان، نگاه (نابه‌جا)، زنای دهان، بوسیدن (نابه‌جا) و زنای دست، لمس (نابه‌جا) است.

مسلم است انسان آزاد با فکر، خود را مجاز نمی‌داند که از هر چیزی و هر جنسی به طور مطلق و آزاد استفاده کند؛ مثلاً آیا انسان می‌تواند به شعله جوشکاری یا کسوف به طور مستقیم نگاه کند؟! یا هر چیزی را (مثل گازهای سمّی) ببوید؟! و یا هر صدایی را (مثل صداهای ناهنجار) بشنود؟! و یا هر غذایی را (مثل غذاهای فاسد) بخورد؟! یا بطور کلی آیا انسان مجاز است هر چیزی را به داخل (جسم یا روح) خود بفرستد؟!

اینجاست که خالق بشر برای سلامتی روح او برنامه‌ریزی می‌کند و می‌فرماید:

﴿... یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذٰلِکَ أَزْکىٰ لَهُمْ... لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ﴾ ( سوره نور، آیات 30 و 31)

... ای مؤمنین و (ای مؤمنات) اگر از محرمات چشم‌پوشی کنید، این عمل شما را پاک نگه داشته... و باعث رشد و تعالی شما می‌گردد. ( أَزْکَى، اسم تفضیل زَکّی (پاک)، از مصدر زکاة و زکو است به معنای نمو و زیادت و پاکی (تاج العروس، زبیدی، ج19، صص494 و 495؛ مجمع البحرین، طریحی، ج2، صص283-281؛ غریب الحدیث، ابن قتیبة، ج1، ص25))

پس عامل پاک ماندن، پاک شدن، رشد و تعالی، خوشبختی و رستگاری حفظ فروج به معنای اعم است.

نتیجه آنکه اگر مؤمنین اعم از مرد و زن منافذ بدن خود را (بالا تنه و پایین تنه) از آنچه که حرام است حفظ کنند، موجبات پاکی و رشد تعالی خود را فراهم می‌آورند؛ مهمترین آن‌ها حفظ عفت و چشم در آقایان و رعایت حجاب و پاکدامنی در بانوان است. در حقیقت؛ چشم‌چرانی و استفاده ناصحیح از نگریستن و بی‌حجابی و بدحجابی، انسان را از مرز تقوا و پاکی خارج می‌سازد و به دَره‌ آلودگی و انحرافات جنسی و تباهی اخلاقی سوق می‌دهد.