۳- چطور می توان فهمید که خدا عادل است؟

از آنجایی که نقطه مقابل عدل ظلم است، آیا عقل می تواند بفهمد که ظلم قبیح است؟ یا می تواند بفهمد که عدل حسن است؟

اشعری می گوید: عقل نمی تواند حسن و قبح افعال خدا را بفهمد، لذا اگر خداوند حق کسی را نداد ظلمی در کار نیست و عین عدل است.

شعیه می گوید هم عقلاً و هم شرعاَ این حرف غلط است. خدا در قرآن می فرماید: یک ذره عمل خیر و شر افراد را بی پاداش نمی گذارد. چون عقل می فهمد عدل حسن است و ظلم قبیح است و چون ذات اقدس الهی جامع جمیع صفات کمالیه و فاقد صفات سلبی و قبیح می باشد خدا باید عادل باشد.

باید بررسی شود ریشه ظلم در چیست و آیا ریشه های ظلم در خداوند وجود دارد؟

ریشه های ظلم:

1- جهل: خداوند علیم مطلق است و جهل در ذات الهی راه ندارد.

2- عجز: خداوند قادر مطلق است و عاجز نیست.

 3- نفع طلبی یا نیاز: خدا بی نیاز است.

 4- هواپرستی: در وجود خدا هواپرستی هم نیست.

چون ریشه های ظلم در خدا راه ندارد پس خدا باید عادل باشد.

آیا می توانیم به ذات اقدس الهی امر (باید) کنیم؟

این بایدی که ما می گوییم اخباری است نه انشایی.

این واجب من الله است، نه واجب علی الله. این باید را خدا خود بر خویش واجب کرده است نه این که ما بر خدا واجب کنیم. خداییِ خدا ایجاب می کند که عادل باشد. این بایدی که می گوییم امر ما نیست تشخیص عقل بر اساس عظمت خداست چون خدایی که شناخته ایم جامع صفات کمالیه است.

به کوشش: سرکار خانم وثوقی

کلاس سرکار خانم محمدزاده