۱۰- حجاب در ایران باستان چگونه بود؟

پوشش مردان و زنان چیزی بوده که از گذشته تا به امروز وجود داشته؛ اما ایرانیان در پوشش سرآمد بوده‌اند، برخی معتقدند که این پوشش کامل، به نوعی ریشه‌ی به وجود آمدن حجاب، در دنیا است. ویل دورانت می‌گوید:

نقوش روی فرش پازیریک که در سیبری پیدا شده و مربوط به دوره هخامنشی است، زنانی را نشان می‌دهد که پوشش سر اندر پا چیزی شبیه چادر روی همه پوشاک خود داشتند. نقش پوشش و حجاب زنان در ایران باستان چنان برجسته است که می‌توان ایران را منشاء اصلی پراکندن حجاب در جهان دانست.(تاریخ تمدن، دورانت، ج۲، ص۷۸؛ زناشوئی و اخلاق، راسل، ص۱۳۵)

محققان فارسی نیز در باب پوشش این دوره چنین نگاشته‌اند:

از روی برخی نقوش مانده ازآن زمان، به زنان بومی برمی‌خوریم که پوششی جالب دارند. پیراهن آنان پوششی ساده و بلند یا دارای راسته چین و آستین کوتاه‌ است. به زنان دیگر آن دوره نیز برمی‌خوریم که ازپهلو به اسب سوارند. اینان چادری مستطیل شکل بر روی همه لباس خود افکنده و در زیر آن، یک پیراهن با دامن بلند و در زیر آن نیز، پیراهن بلند دیگری تا به مچ پا نمایان است.( پوشاک باستانی ایرانیان، ضیاء پور، ص56)

در منابع دیگر در این باره آمده:

در مُهر بسیار ظریف و زیبا که در موزه «لوور» پاریس موجود است، ملکه‌ای با لباس و تاج و چادر زنان هخامنشی بر مسند شاهانه‌ای تکیه زده و پاهایش بر روی چهارپایه‌ای کرسی مانند قرار دارد.( تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، مهرآسا غیبی، ص 140)

محققی دیگر چنین ذکر کرده:

 اخیراً در مقبره‌های پازیریک واقع در اتحاد جماهیر شوروی سابق قطعه فرش کوچکی مشتمل بر مربع‌هایی به دست آمده که یکی از مستشرقین روسی بنام «رونکه» آن را متعلق به عهد هخامنشی می‌داند. این فرش ظریف که هر سانتیمتر مربع آن از یک طرف دو گره و از طرفی دیگر بیست و چهار گره است نشان می‌دهد که زنان آن عهد چهره خود را نمی‌پوشاندند؛ ولی چنانکه این فرش نشان می‌دهد، زنان آن عهد از پارچه شنل مانندی که روی سر می‌انداخته و حالتی شبیه به چادر داشته است، استفاده می‌کردند.(پوشش زن در گستره تاریخ، پارسا، ص 65؛ حجاب در ادیان الهی، محمدی، صص 131 - 130)

در دوره اشکانیان نیز زنان ایرانی همچون گذشته دارای حجاب پوشیده‌ای بوده‌اند؛

لباس زنان اشکانی پیراهنی بلند تا روی زمین، گشاد، پرچین، آستین‌دار و یقه راست بوده است. همچنین پیراهن دیگری داشتند که روی اوّلی می‌پوشیدند و قدش نسبت به اولی کوتاه‌تر و یقه باز بوده و روی این دو پیراهن، چادری سر می‌کردند. زنان عهد ساسانی گاهی چادری گشاد و پرچین به سر می‌کردند که تا وسط ساق پا می‌رسید. نقوشی که از بانوان ساسانی در بشقاب‌های نقره‌ای ساخته شده نشان می‌دهد که هر یک از بانوان چادری به خود پیچیده‌اند.(پوشاک زنان ایرانی، جلیل ضیاء‌پور، ص 194)

شاهدی دیگری در «تفسیر اثنی عشری» چنین آمده:

تاریخ نشان می‌دهد که حجاب در فرس (فارس) قدیم وجود داشته است.( تفسیر اثنی عشری، شاه عبدالعظیمی، ج10، ص491)

توجه به بعضی از کتیبه‌ها، سکه‌ها، تندیس‌ها، نقاشی‌ها، فرش‌ها، ظروف نقره‌ای و نقش برجسته‌های تاریخی گویای این موضوع است.

به عنوان مثال در شکل1، در طرحی که روی سنگی در ارگیلی ترکیه نقش بسته است، زنی با پوشش «چادر» و سوار بر قاطر است.

شکل 1

در شکل 2، تصویر دیگری از سنگ تراشه‌های ایران باستان مشاهده می‌شود.

شکل 2

در شکل 3، ملکه‌ها و ندیمه‌های آنان، که بر روی زین فرش مکشوف در سال 1949 در پازیریک -دَرّه ای در کوه آلتای جنوب سیبری- که نزدیک به یقین، متعلق به جنگجویان ایرانی قرن پنجم پیش از میلاد است، بافته شده است.( پوشاک در ایران باستان، پوربهمن، ترجمه ضیاء‌سیکارودی، صص75-73)

شکل 3

در شکل 4، تصویر به جا مانده بر روی تخته سنگ‌های دوره هخامنشی، پوشش قابل مشاهده است.

شکل 4

 

منبع: کتاب پنجاه پرسش و پاسخ در مورد چرایی حجاب، خانم شکرانی، ص 61