۲۳- منظور از زینت مخصوص بانوان در عبارت ﴿...وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا...﴾ از آیه ۳۱ سوره مبارکه نور چیست؟
برای پاسخ به این سوال، نخست لازم است واژگان عبارت مذکور از آیه بررسی شود.
یُبْدِینَ از مصدر بدا، بدآءً، بَدائة و ابداء به معنای پیدا و آشکار گردیدن و اظهار نمودن است و لا یُبدینَ، یعنی آشکار نکنند اینکه غیر از آشکار بودن به صورت طبیعی است. توضیح آنکه بعضی از اعضای وجودی انسان، به گونه‌ای هستند که برای رفع حوائج زندگی به طور طبیعی باید آشکار باشند؛ مانند انگشت‌های دست برای کار یا چشم برای دیدن و یا بینی برای نفس کشیدن و دهان برای خوردن و حرف زدن، اینها اعضایی هستند که از نظر اسلام آشکار بودنشان در بانوان (البته بدون آرایش و پیرایش) بلا مانع است.
زِینَت نیز از ماده زان، یزین، زیناً به معنای آرایش و خوبی، آراسته، آنچه خود را بدان آرایند، زیور، پیرایه و زینت دادن است. ( لسان العرب، ابن منظور، ج13، صص202-201؛ تاج العروس، زبیدی، ج18، ص267؛ فرهنگ بزرگ جامع نوین، عربی – فارسی مصور (المنجد)، سیاح، ج1، ص801) این واژه مصدر و بر وزن فِعلَة است که به نوع خاص و شکل و هیئت عمل را نشان می‌دهد. پس زینت، یعنی نوع و شکل خاصی از زیبایی و آرایش اعم از زیبایی ذاتی و عرَضی که از طریق وسائل آرایش ایجاد شده باشد. و کلمه زینت به چیزی گفته می‌شود که به سبب آن، موجود همراه با آن زینت، وضع بهتری پیدا می‌کند.
در چیستی زینت و اطلاق این واژه چند نظر از مفسرین و فقها ذکر شده است:
الف) ابزار زینت: زیورآلاتی مثل گردنبند، بازوبند، دستبند،گوشواره، انگشتر، خلخال (همان زینتی که زنان عرب در مچ پاها می‌کردند) و... که ابزار زینت هستند و زمانی زینت محسوب می‌شوند که در عضو مختص خود قرار گیرند. البته اگر در عضو نباشند، مصداق «لایبدین زینتهن» نیستند؛ زیرا در این صورت نگاه کردن به این زیورآلات در ویترین‌ها هم اشکال شرعی می‌داشت که این امر قابل پذیرش عقل نیست.
ب) وسایل زینت: ممکن است به لوازم پیرایش و آرایش صورت و دست (مانند پودر، مانیکور و...) و مو زینت گفته شود. در این اطلاق کلمه زینت به طور مجاز به کار رفته است. در قرآن کریم نیز این نوع کاربردها به چشم می‌خورد؛ مانند قریه در عبارت ﴿وَ سْئَلِ اَلْقَرْیَةَ...﴾ (سوره یوسف، آیه 82) که منظور سوال از اهل قریه است و به طور مجاز قریه به جای اهل قریه استعمال شده است.
ج) زینت و محل آن، یعنی زیورآلات وقتی که روی بدن و در جای خاص خود قرار گیرد.
د) محل زینت، یعنی جاهایی از بدن زن (مثل مچ دست، مچ پا، گردن، گوش و...) که زیورآلات در آنجا قرار می‌گیرد. گاهی محل به جای حال ذکر می‌شود؛ به طور مثال گفته می‌شود، ناودان‌ها جاری است؛ یعنی آب جاری است.( الموسوعة الفقهیة المیسرة، انصاری، ج3، ص19؛ الرسائل، موسوی خمینی، ج1، ص43؛) به همین ترتیب این حکم می‌تواند در مورد گوشواره و گوش، دستبند و مچ دست، گرنبند و گردن، خلخال و مچ پا که حکم حال و محل را با هم دارند، جاری شود؛ یعنی به طور مثال اگر بخواهند اگر بخواهند بگویند این مکان‌ها، یعنی گوش، مچ دست تا بالا، گردن، مچ پا نمایان نگردد، بهترین تعبیر این است که بگویند محل‌های زینت باید پوشیده شود.
ه) زینت‌های مخفی که در زیر حجاب قرار دارد مانند لباس‌های زینتی که در زیر چادر یا هر نوع پوشش هستند.
علما و فقها به هر سه مورد اخیر (بندهای ج، د، ه) نظر خاص دارند و پوشش آن را در بانوان از دید نامحرمان لازم می‌دانند. بنابراین نتیجه «اولین حکمِ» خاص بانوان این است که باید جایگاه زینت خانم‌ها، چه همراه با زینت و چه بدون زینت پوشیده شود و آشکار نگردد و نیز سایر زیبایی‌های ذاتی یا عرَضی که قابل پوشاندن است، نباید در معرض دید نامحرمان قرار گیرد؛ اما در برابر محارم، (با توجه به روایت و نظر فقهاء) بعضی از جایگاه‌های زینت مثل گردن و دست و پا نیاز به پوشش ندارد.
قرآن کریم برای پیشگیری از طولانی شدن کلام، نام محل‌های زینت را نبرده، بلکه با استفاده از حال (کلمه زینت)، محل را منظور داشته است و بعضی محل‌های زینت (مثل صورت و انگشتان تا مچ بدون آراستن به زینت خاص) را با قید «مَا ظَهَرَ مِنْهَا» استثناء نموده است.
از امام باقر علیه السلام روایت است:
... وَاما زینَةُ المحَرَمِ فَمَوضِعُ القِلادَةِ فَما فَوقَها وَالدُّملُجُ وَمادونَهُ وَالخَلخالُ وَمَا اَسفَلُ مِنهُ... ( مستمسک العروة، طباطبایی حکیم، ج14، پاورقی ص27؛ جامع احادیث الشیعة، طباطبایی بروجردی، ج20، ص287؛ کشف اللثام (ط.ج)، فاضل هندی، ج7، ص5)
... زینت برای محارم عبارت است از جای گردنبد به بالا و جای بازوبند به پایین و خلخال به پایین...
منبع: کتاب پنجاه پرسش و پاسخ در مورد چرایی حجاب، خانم شکرانی، ص 136